Το The Nightmare Before Christmas και τα διαχρονικά του μηνύματα

Χριστούγεννα: η χαρά των παιδιών, των καταναλωτών, των εμπόρων και του Χόλιγουντ. Η εποχή των ταινιών. Αν μη τι άλλο, το Χόλιγουντ μας έχει προσφέρει αμέτρητες ταινίες εορταστικού περιεχομένου· καλές και κακές, για όλες τις ηλικίες. Κυρίως για τις μικρές, αλλά ποιον κοροϊδεύουμε; Τις βλέπουμε ακόμα. Βέβαια το κόνσεπτ είναι πολύ συχνά το ίδιο, κάποιος καταστρέφει τα Χριστούγεννα και οι υπόλοιποι προσπαθούν να τα σώσουν.

Λόγω ημερών είπα κι εγώ να (ξανα)δω μια ταινία που αγαπώ από παλιά. “The Nightmare before Christmas” λοιπόν, η τρίτη stop motion animation στα αμερικάνικα box office... Μία ταινία για όλη την οικογένεια, μία ταινία ίδια και διαφορετική ταυτόχρονα. Ίσως ο λόγος που αγαπήθηκε ο Tim Burton, αν και δεν είναι δική του η σκηνοθεσία, αλλά η παραγωγή, το σενάριο και έχει δομήσει τους χαρακτήρες, γεγονός που μπορούμε να το μαντέψουμε από το όλο σκοτεινό και χαλογουινιάτικο vibe.

Εμπνευσμένος από το επιτυχημένο μικρού μήκους φιλμάκι “Vincent”, ο Μπάρτον χτίζει πάνω στην αρχική ιδέα του ολόκληρη τριλογία μιας ιδιαίτερης ατμόσφαιρας, στην οποία φλερτάρει γοητευτικά με το θάνατο, τη ζωή μετά και τη νεκρανάσταση.

Σε αυτό το σημείο θέλω να εκφράσω μία άποψη. Επειδή στον μαγικό κόσμο του ίντερνετ έχουν υπάρξει διάφορα debates κατά καιρούς για το αν αυτή η ταινία είναι Χριστουγεννιάτικη ή Χαλογουινιάτικη, θέλω να τοποθετηθώ λέγοντας ότι είναι χριστουγεννιάτικη για αυτούς που αγαπούν το χάλογουιν. Χριστουγεννιάτικη υπόθεση σε χαλογουνιάτικη θεματολογία/ατμόσφαιρα. Εντάξει; Το λύσαμε; Να προχωρήσω; Ευχαριστώ.

Ααα, spoiler alert. Είπα να προειδοποιήσω, σε περίπτωση που κάποιος είναι 15 χρόνια πίσω. (Ναι, 15 ολόκληρα και κάτι ψιλά. Σόρυ για όποιον ένιωσε ξαφνικά μεγάλος, έτσι έχουν τα πράγματα)

Ας αναλύσουμε τώρα γιατί είναι ίδια με τις άλλες. Η καταστροφή των Χριστουγέννων. Ένα στόρι το οποίο το έχουμε δει ουκ ολίγες φορές. Το έχουμε δει από όλες τις πλευρές αυτό το σενάριο, συνεχίζει να ανακυκλώνεται, εξακολουθούμε να το βλέπουμε. Όμως γιατί το βλέπουμε; Είναι επειδή αυτό μας σερβίρει το Χόλιγουντ ή επειδή μας αρέσει; Αυτή είναι μία άλλη συζήτηση, για άλλο άρθρο.

Ο Τζακ κλέβει τον Άη Βασίλη, τον αντικαθιστά και μοιράζει δώρα που σκορπάνε τρόμο. Η κατάσταση βρίσκεται εκτός ελέγχου και κυβέρνηση αναγκάζεται να ακυρώσει τα Χριστούγεννα και όλοι είναι στεναχωρημένοι. Ώσπου τελευταία στιγμή γίνεται η ανατροπή. Σοκαρισμένοι όλοι μας (νοτ), κανείς δεν περίμενε να σωθεί ο Άη Βασίλης και τα Χριστούγεννα μαζί του, ειδικά από τη Ντίσνευ. Τα πράγματα επιστρέφουν στα φυσιολογικά τους, όλοι είναι χαρούμενοι, τα παιδιά παίρνουν δώρα όπως κούκλες, αντί για κομμένα κεφάλια και όλοι είναι ξανά χαρούμενοι. Ουάου.

Γιατί είναι διαφορετική;

Επειδή η όλη ιστορία δεν εξελίσσεται γύρω από κάποιον μίζερο που μισεί τη χαρά ή τσιγγουνεύεται ή οτιδήποτε. Ο σκελετός πρωταγωνιστής μας, Τζακ, βαρέθηκε τη ρουτίνα του, γνώρισε τυχαία τα Χριστούγεννα και απλά ψήθηκε για αυτά όπως ψηνόμασταν κι εμείς ως πιτσιρίκια. Είναι ένα Christmas fanboy και κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει για αυτό. Στο τραγούδι “What’s this” περιγράφει ενθουσιασμένος όλα αυτά που βλέπει στην Christmas Town και τα ζηλεύει, σαν μικρό παιδί ποθεί να τα αποκτήσει.

Ναι μεν καταστρέφει τα Χριστούγεννα, αλλά δεν είναι από κακία. Θα μπορούσαν τα πράγματα να πάνε χειρότερα, όπως το να προσπαθήσει να κατακτήσει την Πόλη, να τα κάνει δικά του, να εξελιχθεί σε anti-hero ή ακόμα και villain, όμως απλώς είναι αφελής, θέλει να προσφέρει χαρά αντί για τρόμο, όπως έχει συνηθίσει. Το τέλος φυσικά είναι αίσιο, όμως εκτός από το ότι σώζεται η αγαπημένη γιορτή όλων και επιστρέφει ο Άη Βασίλης στο πόστο του, ο Τζακ καταλαβαίνει πού έκανε λάθος και γιατί.

Τα μηνύματα που περνιούνται είναι πολύ σημαντικά. Η ταινία απευθύνεται σε κοινό μικρών σχετικά ηλικιών, όμως οι ενήλικες μπορούν να κάνουν καλύτερο παραλληλισμό και αντιστοιχίες, να καταλάβουν το νόημα. Σίγουρα είναι το προφανές, έχωσε τη μύτη του σε ξένη γιορτή – υπόθεση και τα κατέστρεψε όλα. Ύστερα μαθαίνει από την έλλειψη διαύγειάς του, δεν άκουσε τη Σάλυ, γιατί; Επειδή η άποψή της ερχόταν σε σύγκρουση με τη δική του, δεν ήθελε να ακούσει το αρνητικό κι ας ήταν το λογικό.

Τέλος, έμαθε να εκτιμά τη ζωή του, αποφάσισε να δώσει το εκατό τοις εκατό του εαυτού του στο Χάλογουιν κι ας το τρώει στη μάπα όλο το χρόνο, κάθε χρόνο. Τρία διδάγματα για τις τρεις φορές που έχω δει την ταινία, στην επόμενη θα βρω και τέταρτο, είμαι σίγουρη.

Γενικά, θεωρώ ότι ο Εφιάλτης πριν τα Χριστούγεννα είναι ένα εορταστικό must (ειδικά για τους λάτρεις του Χάλογουιν, όπως είπαμε πιο πάνω). Στην υπόθεση αναφέρθηκα, αλλά επιπλέον το stop-motion animation είναι πολύ καλό, τα τραγούδια ακούγονται και εκτός ταινίας, έχει γίνει εξαιρετική δουλειά από όλη την ομάδα για ένα φοβερό αποτέλεσμα.

Παρόλο που μοιάζει πολύ σκηνοθετικά με τα “Corpse Bride” και “Frankenweenie” και έχει γίνει γνωστή ως “Tim Burton film”, την σκηνοθεσία έχει επιβληθεί ο Henry Selick και πολύ επιτυχημένα μάλιστα για αυτό του αξίζει αναγνώριση. Αργότερα ο ίδιος μας χάρισε το “Coraline”, άλλο ένα φανταστικό stop motion. Άλλη φάση βέβαια, αλλά δεν μας απογοήτευσε ούτε στο ελάχιστο.