Από το βίντεο κλαμπ στο Νέτφλιξ | Η ενηλικίωση της ταινιοπροβολής
«Εγώ στην ηλικία σου μοχθούσα για να δω μια ταινία».
Ο αγώνας των περασμένων δεκαετιών που γαλούχησε γενιές, που έμαθαν να εκτιμούν διαφορετικά την τέχνη. Rewind στην νοσταλγία των Video Clubs και Fast Forward στην ακμάζουσα εποχή του Netflix και της ευκολίας.
Η γενιά των σημερινών 30+ έχει να λέει πως έζησε έντονα στο μεταίχμιο της τεχνολογικής επανάστασης στην ψυχαγωγία. Όμως οι εποχές είναι πολύ διαφορετικές και υπάρχουν τα συν και τα πλην.
Γράφει ο Νίκος Λαδής
Σάββατο βράδυ, πριν λίγο καιρό, διαλυμένοι από όλη την εβδομάδα δεν βρήκαμε το κουράγιο να βγούμε, αποφασίσαμε λοιπόν να καθίσουμε μέσα και να δούμε κάποια ταινία. Δεν θυμάμαι για ποιον λόγο, αλλά καταλήξαμε να κάνουμε αφιέρωμα στις δεκαετίες 1990-2000 στο YouTube βλέποντας σκηνές από εμβληματικές ταινίες και καρτούν.
Το άραγμα τελικά απέκτησε χαρακτήρα περιπλάνησης στα παιδικά μας χρόνια. Σύντομα το YouTube έριξε άγκυρα στο soundtrack του Pulp Fiction και υπό την μουσική του υπόκρουση ξεκινήσαμε την κουβέντα για τα σουρεάλ χρόνια που περάσαμε, διχασμένοι ανάμεσα σε δύο εκ διαμέτρου ασυνεννόητες μεταξύ τους εποχές και καταλήξαμε στο συμπέρασμα: ότι όσοι είμαστε στην ευρύτερη γειτονιά των 30 γίναμε hipsters πριν αυτό αποκτήσει όνομα και γίνει της μόδας.
Οι ηρωικοί γεννηθέντες στην εκπνοή της δεκαετίας του ’80 – αρχές ’90 και εν είδη 21ου αιώνα, είχαμε την τύχη να ζήσουμε μια εποχή εν τη γενέσει, έχοντας όμως πρώτα προλάβει να πάρουμε μια χορταστική γεύση από μια εποχή που τελείωσε οριστικά και μαζί της οριστικά τελείωσαν πράγματα και συνήθειες, που πλέον προσεγγίζονται μόνο υπό το πρίσμα του λαογραφικού ενδιαφέροντος και ενός δήθεν κινήματος διοπτροφόρων μιλένιαλ με μουστάκια.
Τελειώσαμε το δημοτικό με Walkman και VHS, το γυμνάσιο με cd player και dvd το λύκειο με i-pod και blue ray, ενώ το πτυχίο μας βρήκε με έξυπνες φορητές συσκευές που δεν μπορούσαν να συλλάβουν ούτε οι παραγωγοί του James Bond την εποχή μάλιστα που τον ενσάρκωνε ο Pierce Brosnan.
Εάν στα 13, μας έλεγε ο οποιοδήποτε ότι στην επόμενη δεκαετία θα μπορούμε να κουβαλάμε όλη μας την μουσική στο κινητό μας και θα είμαστε σε θέση να την ακούμε, ενώ παράλληλα κανονίζουμε με τους κολλητούς για καφέ σε ομαδική μηνυματική συνομιλία και μετά από όλο αυτό χτυπάμε και μια βίντεο-κλίση στο «πρόσωπο», έτσι για να ισιώσουμε, τα δύο πρώτα πράγματα που θα σκεφτόμασταν σίγουρα θα ήταν η λοβοτομή και η μεσαιωνική πυρά.
Και φυσικά τα πράγματα θα ξέφευγαν από τις απλές σκέψεις και θα προχωρούσαμε σε συλλογή υπογραφών για τον άμεσο εγκλεισμό σε κατάστημα ψυχιατρικής παρακολούθησης, εάν κάποιος μας έλεγε ότι θα έχουμε την δυνατότητα από μια οθόνη να επιλέξουμε και να δούμε ό,τι ταινία ή σειρά γουστάρουμε, χωρίς να χρειαστεί καν να σηκωθούμε από τον καναπέ μας
Για την γενιά που έφαγε τα νιάτα της μέσα στα βίντεο-κλαμπ και έμαθε να βλέπει σειρές τα μεσημέρια του Σαββάτου στο ΣΤΑΡ, σίγουρα η εποχή που διανύουμε είναι μια επανάσταση, αλλά όπως σε κάθε επανάσταση υπήρξαν θύματα. Το θύμα στη προκειμένη περίπτωση ήταν η καλύτερη βόλτα που θα μπορούσε κάποιος να κάνει την Παρασκευή το βράδυ: η βόλτα του βίντεο-κλαμπ
Πλέον τα μαγαζιά αυτά, όσα έχουν καταφέρει να επιβιώσουν τέλος πάντων, φαντάζουν με λαογραφικά μουσεία μιας περασμένης εποχής, η μνήμη της οποίας είμαστε όλοι εμείς που οι δείκτες των χεριών μας είχαν γίνει σαν τα πόδια του Φρόντο από το ψάξιμο στα πλεξιγκλάς των ραφιών.
Πριν τα torrents και την πειρατεία του διαδικτύου στην οποία όλοι επιδοθήκαμε ασύστολα και αρειμανίως προτού έρθει το Netflix και μας βάλει στον ίσιο δρόμο (τους περισσότερους τουλάχιστον από εμάς), τα Video Clubs ήταν η μόνη μας διέξοδος στον κόσμο της κατ’οικόν ταινιοθέασης.
Γύρω από αυτή την διέξοδο, είχε αναπτυχθεί μια ολόκληρη κουλτούρα και φιλοσοφία διασκέδασης η οποία ξεκινούσε από την βόλτα μέχρι το κατάστημα ενοικίασης ταινιών, την συναναστροφή μας με τους εκεί υπαλλήλους ή άλλους τακτικούς πελάτες, την επιλογή του σωστού ντελίβερι να συνοδεύσουμε την ταινία μας, μέχρι την οικονομική μας αφαίμαξη γιατί επιστρέφαμε σχεδόν πάντα την ταινία καθυστερημένα. Υπήρχε μια κινητικότητα και μια κοινωνική συναναστροφή αν μη τι άλλο ρε παιδί μου .
Μισό λεπτούλι, μην παρεξηγηθώ και γίνει κάποιο λάθος· το τελευταίο πράγμα που θέλω, είναι να ακουστώ σαν το παππού μου όταν μιλούσε για το καμάκι την δεκαετία του ’50, όταν έκανε παιχνίδι με την υποψήφια «καλή» του κερνώντας την ηλιόσπορο και καραμέλα τσάρλεστον σε κάποιο παγκάκι ή αν ήθελε να γίνει πραγματικά τολμηρός, πρότεινε κάποια πάστα στο ζαχαροπλαστείο της γωνίας.
Προφανώς και καταλαβαίνω και κυρίως εκτιμώ την αξία του να αράζει κανείς στον καναπέ του και να επιλέγει ταινία ενώ παράλληλα κάνει φούσκες με τα σάλια του και όλα αυτά με χαμηλό οικονομικό κόστος, αλλά δεν μπορώ να μην αναπολήσω νοσταλγικά την εποχή που χαλούσα ΣΕ ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ, την αξία 2 συνδρομών στο Netflix, προτού εκχωρηθούν τα δικαιώματα οπτικοακουστικής ψυχαγωγίας μας στο διαδίκτυο.
Κάθε φορά που ακούω την γραφική ερώτηση «τι είναι αυτό που σου έχει λείψει από τα παιδικά σου χρόνια», δεν μπορώ να μην σκεφτώ εκείνες τις Παρασκευές που γυρνούσα σπίτι κρατώντας σε βιντεοκασέτα και αργότερα σε dvd αρκετές από τις καλύτερες ταινίες που έχω δει μέχρι τώρα. Godfather- Goodffellas- Serpico- Die Hard- Dirty Harry- Once upon a time in America- A Few Good Men- Rocky– Mission Imposible (1!!!!) και άλλες πολλές που μας σημάδεψαν όπως το μουτσούνι του Tony Montana στο πιο mainstream Cult αριστούργημα του Brian De Palma.
Η σημερινή εποχή της ταινιοθέασης… ας την πούμε εποχή του Νetflix, χαρακτηρίζεται από την ευκολία στην πρόσβαση και μας βόλεψε…. Και εξακολουθεί να μας βολεύει όμως η εποχή … ας την πούμε η εποχή του video club ήταν αυτή που μας έκανε πραγματικά Σινεφίλ, που μας έκανε να εκτιμούμε και να ψάχνουμε επίμονα την καλή ταινία, να έχουμε κριτήρια και να είμαστε απαιτητικοί. Ίσως ακουστεί ηλίθιο μα πριν την επανάσταση του ιντερνέτ οι κωμωδίες θαρρώ ήταν πιο αστείες, οι περιπέτειες πιο γαμάτες ,ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος…. πιο ευρωπαϊκός και οι Οσκαρικές, η μία καλύτερη από την άλλη.
Σήμερα έχουν γίνει όλα πιο flat και το κοινό αρκείται σε τεραστίων προϋπολογισμών ταινίες που αφηγούνται απλά ανθρώπους να ανατινάζονται σε οθόνες, γλυκανάλατα αισθηματικά δράματα, επιδερμικές κοινωνικές και θολοκουλτουριάρικες ραψωδίες ακριβώς γιατί έχει αφθονία και ευκολία στις επιλογές ταινιοθέασης.
