Γράμμα ενός αναγνώστη προς έναν άλλον
«Συνάδερφε» αναγνώστη, καλησπέρα. Σου γράφω αυτό το γράμμα, γιατί κάποιες πράξεις και κάποια λεγόμενα σου, με έχουν ενοχλήσει πολύ. Είναι στην κρίση σου το αν θα το λάβεις σοβαρά υπ’όψιν, αν θα γελάσεις ή αν θα το σκίσεις και θα το πετάξεις στο τζάκι. Δεν παρεξηγώ.
Νομίζεις ότι είσαι ο κάτοχος της Μίας και Μοναδικής Αλήθειας; Νομίζεις πως οι απόψεις σου για ένα βιβλίο ή έναν συγγραφέα, πρέπει να αφομοιώνονται από όλους; Λυπάμαι, αλλά νομίζεις λάθος. Ποιος σου είπε ότι αν εσύ θεωρείς τον Χ συγγραφέα υπερεκτιμημένο (ή υποτιμημένο), σημαίνει ότι αυτό ισχύει; Με ποια κριτήρια ακριβώς; ΔΕΝ υπάρχει αντικειμενικότητα στην οποιαδήποτε μορφή τέχνης. Δεν μπορείς να παραθέσεις ούτε ένα επιχείρημα μίας σταθεράς για να αποδείξεις κάτι τέτοιο. Όλα βασίζονται στο γούστο σου και στην αντίληψή σου. Η λέξη κλειδί εδώ, είναι το «σου».
Δεν υπάρχει κάποιο εγχειρίδιο το οποίο να έχει κανόνες για το πώς είναι ένα καλό βιβλίο. Αν υπάρχει και το έχεις, σε παρακαλώ δείξε το σε όλο τον κόσμο, για να σταματήσει αυτή η συζήτηση και οι διαμάχες. (*το μόνο κριτήριο που υπάρχει, είναι αυτό της τεχνικής, της σύνταξης και της ορθογραφίας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένα βιβλίο που έχει αυτά τα τρία, θα πρέπει να αρέσει σε όλους, ούτε το ότι είναι καλό). Το τι αγγίζει τον καθένα, είναι για άλλη μία φορά υποκειμενικό. Για ποιον λόγο θίγεσαι και πετάς φωτιές αν πει κάποιος ότι δεν του άρεσε ένα αγαπημένο σου βιβλίο ή ένας αγαπημένος συγγραφέας; Για ποιον λόγο θεωρείς ότι μπορείς να του απαγορέψεις το δικαίωμα του να έχει προσωπική άποψη;
Σταματήστε να έχετε ιερές αγελάδες. Κανένας δεν είναι υπεράνω κριτικής.
Δεν είναι, δεν ήταν και δεν θα είναι. Όταν γράφεις κάτι δημόσια (όπως εγώ καλή ώρα), είσαι «εκτεθειμένος» σε αυτούς που θα το διαβάσουν και μπορούν να πουν την άποψη τους για το έργο σου. Αυτό είναι και οι συγγραφείς και οι μουσικοί και όλοι οι καλλιτέχνες. Απλά πράγματα. Σταμάτα να θεοποιείς τον οποιονδήποτε. Σου αρέσει ο Χ συγγραφέας; Μπράβο σου. Σταμάτα όμως να βαθμολογείς με 10 στα 10 στο κεφάλι σου βιβλία του, πριν ακόμα κυκλοφορήσουν. Αυτό δεν σε κάνει αναγνώστη. Πρόβατο σε κάνει, που δεν έχει κριτική/προσωπική άποψη. Απλά τρώει ό,τι του δίνουν στο πιάτο.
Ξεκίνα να παραδέχεσαι πρώτα στον εαυτό σου, πως ακόμα κι αυτός που αγαπάς, έχει μειονεκτήματα. Αυτό δεν τον κάνει χειρότερο. Άνθρωπο τον κάνει. Ξέρεις γιατί; Γιατί αυτό είναι. Άνθρωπος. Και κανείς δεν είναι τέλειος. Κανένας δεν μπορεί να σου κλέψει την αγάπη σου για κάτι. Μην προσπαθείς όμως να κλέψεις εσύ το δικαίωμα του άλλου στην άποψη. Το ότι κάποιος μπορεί να μην γουστάρει καθόλου ένα βιβλίο που αγαπάς, δεν το μειώνει στα μάτια σου. Εσύ θα εξακολουθείς να το αγαπάς όσο το αγαπούσες. Και αυτός θα συνεχίσει να μην την παλεύει μαζί του. Δατς λάηφ!
Εδώ φίλε μου αναγνώστη, θα μου επιτρέψεις έναν πιο επιθετικό τόνο. Ποιος νομίζεις ότι είσαι, που θα κρίνεις τους ανθρώπους από αυτό που διαβάζουν; Πώς τους κατατάσσεις σε «ανώτερους» και «κατώτερους»; Γιατί θεωρείς τον εαυτό σου ανώτερο από κάποιον άλλο, επειδή εκείνος διαβάζει Δημουλίδου και Μαντά; Σε πληροφορώ πως ξέρω ανθρώπους που διαβάζουν αυτές τις δύο και είναι πολύ ανώτεροι από εσένα. Τρέχουν για αυτούς που δεν έχουν, κάνουν δωρεές και στηρίζουν φιλανθρωπικά ιδρύματα. Εσύ τι κάνεις; Εκτός από το να κάθεσαι στον θρόνο σου σαν βασιλιάς και να κρίνεις τους πάντες; Δεν είσαι ανώτερος. Ούτε πνευματικά ούτε τίποτα άλλο. Οι πράξεις κρίνουν τον άνθρωπο. Όχι τα βιβλία.
Έχεις κάποια ομάδα/σελίδα/blog/ιστοσελίδα (γιατί κι εσύ αναγνώστης είσαι πιστεύω) και νομίζεις ότι η άποψη σου μετράει περισσότερο από κάποιου άλλου; Νομίζεις ότι είσαι κάτι παραπάνω από το «απλό» μέλος; Από τον «απλό» αναγνώστη; Σε αυτό λυπάμαι, αλλά δεν μπορώ να σε βοηθήσω. Θα πρέπει να απευθυνθείς σε κάποιον επαγγελματία ειδικό. Και θα σου συνιστούσα να μην το αργήσεις. Νομίζω αντιμετωπίζεται ο ναρκισσισμός στις μέρες μας. Απλά θέλει υπομονή και πολύ δουλειά από μέρους σου.
Με λίγα λόγια φίλε μου, δεν υπάρχουν «πρέπει» στην λογοτεχνία (και στην τέχνη γενικότερα). Αν αρχίσεις να βάζεις «πρέπει», το έχεις χάσει το παιχνίδι. Δεν «πρέπει» να μου αρέσει ο «παλιός» συγγραφέας περισσότερο, επειδή επηρέασε τον καινούριο. Με την ίδια «λογική», τότε θα έπρεπε να προτιμώ αυτούς που επηρέασαν τον παλιό. Όχι, λάθος. Θα έπρεπε να προτιμώ αυτούς που επηρέασαν, εκείνους που επηρέασαν τον παλιό. Και ούτω καθεξής. Θα φτάσουμε στην παλαιολιθική εποχή και θα διαβάζουμε μόνο τοιχογραφίες και κείμενα λαξευμένα στην πέτρα μίας σπηλιάς.
Ούτε «πρέπει» να μου αρέσει ο ΤΑΔΕ, επειδή έχει πουλήσει εκατό φανταστικομμύρια αντίτυπα.
Άρα κάνε μια χάρη στον εαυτό σου και στους υπόλοιπους και δες το αλλιώς. Οπότε φίλε μου, ξέρεις ποιο είναι το συμπέρασμα; Ναι, σε σένα μιλάω που βλέπεις τον εαυτό σου σε κάποια/ες από αυτές τις κατηγορίες. Ότι είσαι απλά ένας ελιτιστής με ξεκάθαρο κόμπλεξ ανωτερότητας και τίποτα άλλο. Κανονικά θα πρέπει να μας αγαπάς εμάς τους «κατώτερους» ανθρώπους βέβαια. Αν δεν υπήρχαμε εμείς, ποιους θα είχες να μειώνεις για να νιώσεις ανώτερος; Θα ήσουν ίσα και όμοια με όλους τους άλλους. Και αυτό «φίλε μου» είναι ο εφιάλτης σου. Θέλεις τόσο πολύ να ξεχωρίσεις, που δεν διστάζεις να βάζεις τους ανθρώπους σε καλούπια βάσει αυτών που διαβάζουν. Σε τρομάζει τόσο πολύ η ιδέα του να μην είσαι «ανώτερος» που έχεις χάσει τα αυγά και τα πασχάλια. Κάνεις σπασμωδικές κινήσεις για να ξεχωρίσεις.
Ε, λοιπόν, ξεχωρίζεις. Όλοι σε δείχνουν και λένε: «τι κομπλεξικός μαλάκας είναι αυτός;»
Σ.Σ. 1: Επειδή στις μέρες μας, πρέπει να λες και τα αυτονόητα, να τονίσω πως έχω μάθει στην ζωή μου να μην γενικεύω. Ποτέ δεν μιλάω για ΌΛΟΥΣ. Μιλάω για κάποιους, μιλάω για τους περισσότερους/λιγότερους κ.ο.κ. Στην προκειμένη, μιλάω για τους συγκεκριμένους ανθρώπους που ανήκουν στις από πάνω κατηγορίες.
Σ.Σ.2: Όπως έγραψα και στο «γράμμα», θεωρώ ότι δεν υπάρχει αντικειμενικότητα στην οποιαδήποτε μορφή τέχνης. Οπότε αυτό το γράμμα θα μπορούσε να μιλάει και για μουσική, για ταινίες κλπ. Σας μεταλλάς που είμαι, τον βλέπω τον ελιτισμό και στον χώρο μας. Πολύ συχνότερα απ’ότι θα ήθελα η αλήθεια είναι. Έχω ακούσει άνθρωπο να μου λέει πως θεωρεί τον εαυτό του «ανώτερο» από τους σκυλάδες, μόνο και μόνο λόγω της μουσικής που ακούει. Αλήθεια σας λέω. Και αντίστοιχα κάποιους που ακούνε κλασική, τζαζ κλπ να κράζουν αυτούς που ακούνε όλα τα άλλα.
Σ.Σ.3: Μην αφήσετε κανέναν να κάνει τις απολαύσεις σας, «ένοχες». Να ακούτε, να διαβάζετε και να βλέπετε ό,τι γουστάρετε, χωρίς ενοχές και τύψεις για το τι θα πουν οι άλλοι.
Σ.Σ.4: Ο παππούς μου έλεγε πως δεν υπάρχει κακή μουσική και άσχημη γυναίκα. Πάντα θα βρεθεί κάποιος να γουστάρει.
Σ.Σ.5: Στις «καφενειακές» συζητήσεις, κάποια από τα παραπάνω, αναιρούνται. ΕΝΝΟΕΙΤΑΙ θα κράξεις τον φίλο σου για αυτά που ακούει, βλέπει κλπ. Και αυτός εσένα. Τι είναι η ζωή χωρίς καζούρα άλλωστε; Τουλάχιστον αυτό κάνω εγώ με τους δικούς μου φίλους. Όταν γράφεις όμως δημόσια ή μιλάς σε έναν άγνωστο, οφείλεις να τον σεβαστείς.
